Wanneer je een basgitaar aanschaft, zal deze nooit op de manier afgesteld zijn zoals jij dat het liefste zal willen. Dit geldt eigenlijk voor alle basgitaren, zowel voor de nieuwe als de occasion(tweedehands) basgitaar die je koopt. Iedereen heeft een unieke speelstijl en voorkeur hoe je wilt dat je gitaar klinkt en hoe je er op speelt. In dit blog geven we je een aantal tips mee die je helpen om je basgitaar op een goede manier af te stellen. Zo kan jij zelf gaan ontdekken hoe je het liefst speelt en hoe je basgitaar zal klinken zonder dat je daar iemand anders voor nodig hebt. Het is wel zo fijn om ieder stukje geluid in eigen hand te hebben toch? Zo kan je je basgitaar perfect afstellen en dat helemaal zelf!
Basgitaar afstellen
We gaan je niet gelijk overdonderen met de topkam en elementen afstellen, dus wees gerust. We gaan het hebben over hoe je je basgitaar goed kunt afstellen als beginner. Het is natuurlijk geheel afhankelijk van je bas, maar waarschijnlijk heb je hier enkel de zeskantsleutel en de kruiskop schroevendraaier voor nodig. Wanneer je je gitaar gaat afstellen is dit eigenlijk zoeken naar wat voor een basgitaar speler je bent. Bekende basgitaristen zoals Joe Dart, James Jameson en Tim Commerford hebben bijvoorbeeld allemaal verschillende stijlen van spelen. De ene speler speelt bijvoorbeeld fysiek en heeft graag wat hoger afgestelde snaren met een meer volle toon. De ander heeft misschien juist weer de voorkeur om de snaren lager afgestelde snaren om zo makkelijker en sneller loopjes te kunnen spelen. Daarom is het goed zoeken naar welke stijl jij graag speelt en wat voor een basgitarist jij bent. Dit kun je ontdekken terwijl je je basgitaar afstelt door meerdere tonen te ontdekken en je snaren van hoog tot laag af te stellen en vervolgens een stukje te spelen. Vind je bijvoorbeeld een hoger toon toch net niet welk geluid je zoekt? Stel je basgitaar dan wat lager in, net zolang totdat je het geluid en de toon hebt bereikt waar jij je goed bij voelt.
Tip 1. Je bas stemmen
Zorg ervoor dat wanneer je gaat beginnen met afstellen dat je bas goed gestemd is. Dit zorgt voor de juiste snaarspanning op de bas. Daarnaast is het goed om je hals goed af te stemmen. Met de halspen, ook wel truss rod genoemd, kun je bepalen hoe recht je de hals van je basgitaar wilt hebben. De halspen is een stalen pen die je in de houten hals van de basgitaar steekt om zo de hals te kunnen afstemmen. Het afstemmen van de hals is een delicaat klusje omdat de gespannen snaren de hals naar voren trekken en de pen zorgt voor voldoende tegenkracht om de spanning van de snaren goed op orde te houden.
Tip 2. De zeskantsleutel gebruiken
Je kunt meestal de halspen afstellen door de zeskantsleutel te gebruiken. Dit doe je door deze aan de bovenkant of onderkant van de hals te gebruiken. Let er hierbij op dat je de juiste maat zeskantsleutel gebruikt, dit om te voorkomen dat de schroef doordraait. Ook moet je goed onthouden de halspen voorzichtig af te stellen, dit doe je door per draai de schroef niet meer dan een kwartslag te draaien! Het hout van de hals zal even moeten wennen aan de nieuwe positie, zo zal je voorkomen dat het hout scheurt of breekt. Wil je pen verder draaien zodat de hals nog rechter komt te staan? Zet dan desnoods je basgitaar even een dag neer zodat het hut kan wennen aan zijn nieuwe positie. Ga niet forceren! De halspen van je gitaar kan tenslotte maar één keer kapot gaan dus doe voorzichtig.
Tip 3. Hol of bol
Wanneer je de hals van je gitaar te bol afstelt zullen de snaren als het ware op de fretten gaan kletteren. Je zal de hals iets holler moeten afstellen voor een goed geluid en een juiste snarenspanning. Als de hals te hol staat komen de snaren te hoog te liggen waardoor deze de fretten weer niet goed raken. De hals staat in een goede positie wanneer deze recht tot heel licht hol staat. Dit kan je nagaan door over de hals van de basgitaar te kijken. Voor een goede afstelling kun je de snaren van je gitaar zien als een liniaal. Duw de snaar met je hand naar de eerste fret(E of F) en je andere hand plaats je bij de hals van je gitaar en drukt daar ook de snaren in ter hoogte van de body. Zo kan je goed checken of de hals in de juiste positie staat afgesteld. Vervolgens bekijk je de afstand tussen de snaren en de fret in het midden van de hals zodat ook deze in goede positie staan. Dit doe je door te kijken naar de 7e, 8e of 9e fret. Hier moet namelijk nog een beetje ruimte tussen zitten. Ongeveer de dikte van een bankpasje of iets minder. Moet je de hals rechter plaatsen voor minder ruimte? Draai dan voorzichtig slagje naar rechts voor iets meer spanning en iets meer tegenkracht. Voor meer ruimte draai je voorzichtig een slagje naar rechts. Zo verkrijg je juist iets minder spanning en iets minder tegenkracht.
Tip 4. De brug van je basgitaar
De brugzadels, wat zijn dit? De brug van je basgitaar heeft kleine zadeltjes welke je in hoogte kunt afstellen om zo de hoogte te verfijnen naar jouw persoonlijke voorkeur. Dit kan je meestal doen met een kleine zeskantsleutel. Let er bij het afstellen van de brugzadels op dat wanneer je een bolling in de snaren hebt, je deze bolling ook volgt tijdens het afstellen van de brugzadeltjes. Om de juiste afstand te creëren houdt je tussen de 12de fret en de snaren een afstand van zo ongeveer 1,5 tot 3 mm. De dikkere snaren hebben hierbij iets meer ruimte nodig dan de dunnere. Houdt hier rekening mee. Het afstellen doe je geheel op persoonlijke voorkeur. Het is maar net wat jouw wensen zijn. Bovendien is ook elke basgitaar anders. Nog even een extra tip over de brugzadeltjes: wil je zadeltjes hoger afstellen? Draai dan je snaar losser totdat de spanning eraf is. Zo voorkom je dat je tegen hoge snaarspanning in moet draaien en de zeskantschroef doordraait.
Tot slot: de octaafzuiverheid van je basgitaar
Nu dat je met het bovenstaande afstemmen en afstellen klaar bent, is het nu tijd om de octaafzuiverheid van je basgitaar te gaan bekijken. De open E moet op de 12de fret ook zuiver zijn, anders zal deze tijdens het aanslaan van hogere frets vals klinken! Pak je stemapparaatje (of app, die zijn er natuurlijk tegenwoordig ook) erbij en check even of de E overal zuiver klinkt. Even als voorbeeld: wanneer de E op de 12de fret te laag is dan is je snaar daar waarschijnlijk te lang en zal je deze korter moeten maken om een zuivere toon te verkrijgen. Is de E op de 12de fret te hoog? Dan doe je het tegenovergestelde en maak je de snaar dus langer. Het corrigeren van de snaren doe je door de positie van de brugzadeltjes aan te passen, zoals hierboven uitgelegd. Het brugzadeltje kan je meestal verschuiven door de schroef aan de achterzijde van de brug los te draaien en het zadeltje heen en weer te bewegen totdat de juiste snaarspanning ontstaat. Doe dit bij iedere snaar totdat octaafzuiverheid goed is. Nu ben je klaar met het afstemmen en afstellen van je basgitaar en kun je lekker gaan spelen!
