Er zijn vele verschillende basgitaren op de markt. De meest bekende en meest gebruikte basgitaar is dan ook de gitaar met frets. Maar wist je ook dat je naast de basgitaar met frets ook kunt kiezen voor een fretloze basgitaar? In dit blog duiken we de wereld in van de fretloze basgitaar en bespreken zowel de voor- als nadelen van deze bijzondere gitaar. Nieuwsgierig geworden? Lees dan gezellig met ons mee!
Wat zijn frets?
Om te begrijpen wat fretloos precies inhoudt, gaan we eerst bespreken wat frets nou eigenlijk zijn. De fret is het metalen ijzertje die zich onder de snaren van de gitaar bevindt. De fret deelt de toets als het ware op in halve noten. De frets bevinden zich precies op de plekken waar de noten gespeelt worden om zo snel de juiste noot te kunnen vinden. Door met frets te spelen kun je de snaren als het ware korten. Dit zorgt ervoor dat de snaar vrij kan trillen. De vingers worden tijdens het spelen net achter de frets neergezet. De meeste basgitaren met frets hebben er zo ongeveer 20 tot 24 op de hals van de gitaar zitten. Sommige basgitaren hebben er zelfs 36, zoals de basgitaren van fabrikant Conklin Guitars.
Het bijzondere karakter van de fretloze basgitaar
In de meeste gevallen spelen bassisten op een basgitaar met frets. Ook de meeste muziek wordt gemaakt met een basgitaar met frets. Dat maakt de fretloze basgitaar dan ook een bijzondere, want het opmerken van basgitaar spel zonder frets benodigd een geoefend oor! De toets op de hals van de basgitaar zonder frets is in dit geval niet opgedeeld met de ijzeren staafjes, maar is geheel glad. Vaak is de fretloze basgitaar wel voorzien van hulpstreepjes zodat je kunt zien waar je de vingers kunt neerzetten om de juiste tonen te kunnen spelen. De fretloze bas heeft een warme klank en heeft zijn eigen specifieke geluid. Dat maakt de bas zonder frets dan ook zo´n bijzondere gitaar! Met de basgitaar zonder frets kun je zogeheten slides maken, ook wel glissando genoemd. Met deze speeltechniek glijd je als het ware van de ene toon naar de andere.
Wie is de uitvinder van de fretloze bas?
Jaco Pastorius, de bassist van onder andere The Weather Rapport, is de genoemde uitvinder van de fretloze basgitaar. Rond het jaar 1970 deed hij iets heel bijzonders, hij haalde de frets weg van zijn Fender Precision. Hij vulde de gaten waar ooit de frets zaten op met hout en bracht vervolgens een epoxy coating aan om de toets glad te maken en zo is eigenlijk de basgitaar zonder frets geboren. Ondanks dat Jaco Patorius wordt gezien als de eerste bassist met een basgitaar zonder frets, was het Bill Wyman van The Rolling Stones die in 1961 al de frets van zijn basgitaar verwijderde. Dit deed hij omdat hij vond dat de frets een rammelend geluid maakten die hij niet prettig vond. Met deze fretloze bas speelde hij al in zijn eerste band, The Cliftons en later natuurlijk bij The Rolling Stones. Maar ook Bill Wyman wordt niet gezien als de uitvinder van de fretloze bas. De allereerste basgitaar, namelijk de AudioFox 1935 was een uitvinding van Paul Tutmarc. Deze basgitaar had in het beginsel geen frets. Pas na 1940 voegde hij frets toe aan de nieuwere basgitaren die door hem werden gemaakt. Maar is Paul Tutmarc dan de uitvinder van de bas zonder frets? Nee, ook niet. Maar wie dan wel? Eigenlijk is het niet helemaal duidelijk wie de uitvinder is van de fretloze basgitaar. Wat we wel weten is dat in Middeleeuwse tijden de Arabische Oed het licht zag. Hier vinden alle gitaren en basgitaren hun oorsprong. Deze Arabische Oed was altijd fretloos. Ook zijn andere snaarinstrumenten zoals de viool, cello en contrabas ontworpen zonder frets. Maar wie nu daadwerkelijk de uitvinder is van de basgitaar is, is onbekend.
Wat zijn de voor- en nadelen van de fretloze basgitaar?
De basgitaar zonder frets is zoals jullie nu wel door hebben een heel bijzonder instrument. Maar zijn er voordelen om te spelen met een fretloze bas? En zijn er ook nadelen te benoemen? Om te beginnen is het grootste voordeel van de fretloze bas dat je een veel groter bereik hebt dan de basgitaar mét frets. Je hebt een groter bereik aan klanken en het spelen op de bas zonder frets gaat meer vloeiend. Het nadeel is dat je een ervaren bassist moet zijn om op de juiste manier de noten te spelen. Muzikanten die net beginnen te spelen op de basgitaar kiezen daarom vrijwel altijd om het bas gitaarspel te leren op een basgitaar met frets en switchen na verloop van tijd over naar een basgitaar zonder frets wanneer zij voldoende ervaring hebben verkregen. Voor de beginnende bassist is het gewoon vaak te moeilijk om direct op een fretloos model te leren spelen. Een ander nadeel is dat je met basgitaar niet makkelijk kunt slappen en tappen, dit is best een uitdaging op de bas zonder frets. Ook is het erg lastig om akkoorden te spelen op dit basgitaar model. Maar zeker niet getreurd, oefening baart tenslotte kunst en vergeet niet dat je met een fretloze basgitaar ook een hele hoop dingen kunt doen die je dus weer niet met de basgitaar met frets kunt. Zo heeft de het fretloze model voor- en nadelen, net als het model met frets. Het is tenslotte je eigen keus en voorkeur die de doorslag geeft bij het kiezen van het basgitaar model die het beste bij je past!
De beste fretloze bassen
Wat voor jou de meest geschikte en beste fretloze bas is, is vaak niet zo eenvoudig. Het is afhankelijk van je budget, je voorkeur en smaak, maar ook van je techniek en andere factoren. Hieronder vertellen we je meer over de vijf best scorende fretloze basgitaren.
- Jaco Pastorius Tribute Jazz Bass
De Jaco Pastorius Tribute Jazz Bass is veruit de topper van alle fretloze basgitaren, maar is wel een vrij dure keuze. Het is een replica van de fretloze basgitaar Jazz Bass van Pastorius. Er is heel erg veel onderzoek vooraf gegaan aan de productie van deze replica bas, zelfs de verweerde plekken van de originele gitaar zijn op precies de juiste plaatsen aangebracht! De toenmalige technicus heeft samengewerkt met de producent van deze replica fretloze bas. Zo is er gekozen voor het allerbeste materiaal om deze basgitaar zonder frets zou authentiek mogelijk te maken. De bas is handgemaakt in de Amerikaanse Custom Shop.
2. D´Angelico´s Ex-Bass
Op een welverdiende plaats twee: de Ex-Bass is de eerste fretloze basgitaar die D'Angelico op de markt bracht. Daarnaast is het ook de eerste archtop basgitaar (met een gewelfd bovenblad) van D'Angelico. De semi-akoestische gitaren van deze ontwerper waren de inspiratie voor het ontwikkelen van deze fretloze bas. Deze basgitaar heeft een holle kast en heeft kwa geluid wel iets weg van de contrabas door zijn diepe en ietwat donkere sound.
3. Classic Fretless Almond Sunburst
Op nummer drie, de Classic Fretless Almond Sunburst basgitaar van het Duitse Warwick. Deze fretloze bas is afkomstig uit de RockBass serie bas gitaren van dit hoogwaardige merk. Laat je overigens niet misleiden door de rock vermelding van de serie, deze basgitaar is zeer geschikt voor vrijwel iedere muziekstijl!
4. ESP LTD B-205SM FL Fretless NS 5-snarige basgitaar Natural Satin
Wauw! Wat een naam he. Deze spraakmakende basgitaar heeft een naam die net zo lang is als het lijstje muziekstijlen die je ermee kunt spelen! Deze 5-snarige fretloze bas is een prachtig instrument en zeer geschikt voor het spelen in diverse stijlen zoals Jazz, Funk of Metal. Hierbij is de vijfde snaar op deze basgitaar en erg fijne toevoeging, hiermee kan je namelijk extra bereik behalen in het lage register.
5. Fazley FPB110SB fretloze elektrische basgitaar Sunburst
En dan de laatste, maar zeker niet de minste: de Fazley fretloze basgitaar Sunburst! Deze superfijne basgitaar zonder frets is een zeer goed alternatief als je niet graag een al te dure fretloze bas wilt aanschaffen. De kwaliteit is zeer goed en de prijs ook! Deze fretloze basgitaar heeft een prachtige blackwood toets, een elzenhouten body en een esdoorn hals waardoor het niet alleen heerlijk is om op deze basgitaar te spelen, maar ook zeker erg mooi is om naar te kijken!
