Of je nu een beginnende of al meer gevorderde bassist bent, dat maakt niet uit. Wat jij wilt is leren hoe je je eigen baslijnen maakt. Toch? Dat is mooi! In dit blog gaan we je de handleiding geven die je nodig hebt en voor je het weet maak jij ook helemaal zelf je baslijnen over je akkoordenschema´s! In de muziek zijn er geen absolute regels te vinden. Je staat in het muziek maken geheel vrij om de muziek te maken hoe je dat zelf wilt. Er zijn dan ook zeker passende baslijnen te vinden en te creëren die werken! Wil je weten hoe je dat doet? Lees dan gezellig even mee.
De rol van de basgitaar in een band
Voordat we ons daadwerkelijk gaan storten op het maken van passende baslijnen, gaan we eerst even dieper in op de rol van de basgitaar in een band. Vele profs in de muziekwereld vinden dat de bas absoluut de basis legt in een band. De bassist houdt alles muzikaal bijeen en als een basislijn de harmonische richting aangeeft. De bas zorgt voor ritme, harmonie en melodie in het bandgeluid. Een goed gecomponeerd muzieknummer heeft dan ook in principe genoeg aan een goede melodische- en baslijn. Als je muziek ziet als een stuk leeg canvas dan begrijp je dat je het canvas geheel naar eigen believen en wens kunt invullen. Alhoewel de baslijn altijd op de achtergrond aanwezig is, zorgt deze er wel degelijk voor dat de voorgrond meer in harmonie komt en meer wordt gedefinieerd. De akkoorden verduidelijken als het ware de muziek. In een band draait alles om een juiste harmonie, melodie en een goed ritme. De bas is hier vrijwel altijd de basis van het ritme. Wanneer je in een band speelt waarin ook een drum aanwezig is vormt de drummer samen met de bassist de basis voor de ritmische basis.
Zelf baslijnen creëren
Dan gaan we nu kijken naar het in praktijk brengen van zelf baslijnen maken. Want hoe creëer je een baslijn wanneer het akkoordenschema al vastgelegd is? Je wilt uiteraard wel een baslijn verzinnen die werkt en het muzieknummer naar een hoger level tilt in plaats van het naar beneden haalt. Je wilt een baslijn verzinnen die goed in harmonie is. Zowel melodisch als ritmisch. Waar iedereen blij van gaat worden! Wanneer je een eigen nummer hebt geschreven als band dan heb je als het goed is de tekst, melodie en akkoorden klaar liggen. Wanneer je een drummer in je band hebt, heeft deze zijn drumpartij klaarliggen. Dan komen we nu toe aan de baslijn. Hoe ga je deze invullen? Allereerst het ritme: je gaat basnoten leggen op bepaalde plekken in de maat. Denk hierbij goed na waar je de basnoten gaat neerleggen op de maat en voor hoelang je de noten zult gaan spelen. Luister hierbij goed naar de eventuele drumpartij en de kleinste ritmische partijen in de drumpartij (waar de noten het dichtste bij elkaar zitten zijn de kleinste ritmische partijen). Zoals bijvoorbeeld de hi-hat. De hi-hat werkt als een soort timer voor de drumpartij. Vanuit de hi-hat vertrekken is een goede methode om een goede baslijn in elkaar te steken. Hierbij kijk je naar het ritme van de hi-hat, maar ook de nootlengte. Hoe je de baslijn verder opvult is een kwestie van persoonlijke smaak zoals de gespeelde muziek stijl en eigen wensen. Nu weet je waar je de basnoten neer kunt leggen op de maat. Nu dan de volgende stap: hoe lang ga je de basnoten spelen?
Basnoten spelen
Nu we weten van waar we kunnen vertrekken om de beste baslijn te creëren en waar we de basnoten kunnen neerleggen, is het nu tijd voor de lengte van de basnoten. Hoe lang gaan we de basnoten spelen? Hierbij kun je je focussen op de nootlengte van een ander instrument, de bekkens. Hierbij letten we ook op de hi-hat. Wanneer de bekkens kort gespeeld worden, met een dus vrij dichte hi-hat, dan kan je de basnoten ook kort spelen. Worden de bekkens langer gespeeld en is de hi-hat wat meer open? Dan kan je de basnoten ook wat langer spelen. Zo ben je vrijwel verzekerd van een passende baslijn voor de gehele muziek partij. Daarnaast is het natuurlijk wel van invloed wat de rest van de bandleden spelen en wat de stijl is. Het is belangrijk om er op te letten dat je de andere bandleden muzikaal niet in de weg zit en dat je als bassist, net als de overige bandleden, één bent met het geheel.
De maatdelen
Om een goede baslijn te gaan creëren gaan we kijken naar de lichte en zware maatdelen. Dat betekent dat we rekening gaan houden met de lichte maatdelen, tel 2, 4 en de upbeat en backbeat, maar ook de zware maatdelen, tel 1 en 3 en de downbeat. De meer zware maatdelen zijn vaak gereserveerd voor de belangrijk akkoordtonen. De lichte maatdelen voor de opvulling, ook wel fills genoemd. Het is goed om structuur aan te brengen wanneer je gaat werken met de fills. Dit om het overzichtelijk en harmonieus de houden. Wanneer je bijvoorbeeld mooie groepjes van vier maatdelen hebt ga je per vier maatdelen je in de eerste en de derde maat houden aan de basis groove, de basis baslijn. In de tweede en vierde maat kan je wat meer improviseren en kan je deze meer invulling geven (meer opvullen met fills). De vierde maat is hierbij heel fijn omdat dit maatdeel de overgang aankondigt naar een volgende sessie. Wanneer je de basnoten en maten dan ook op structurele wijze op deze manier verdeeld zal je merken dat er vanzelf ook een structuur verschijnt in je baslijn. En dat is nou precies wat we nodig hebben!
Noten keuze
We hebben hierboven behandeld waar je de noten gaat neerzetten en hoe lang je ze gaat spelen. Dan gaan we nu verder met de noten keuze. Weet je nog dat we het over zware en lichte maatdelen hebben gehad? Mooi, want houd dat eventjes in je achterhoofd. De zware en lichte maatdelen spelen namelijk een vrij grote rol in de noten keuze. We gaan even uit van een vierkwartsmaat want deze wordt over het algemeen het meeste gebruikt. Ook gaan we de richtlijnen beschrijven van spelen op de tel. Dit alles vormt samen de basis voor alle stijlen. We gaan als eerste kijken naar 2-en bassen. Hierbij wordt er een noot geplaatst op de zware maatdelen, tel 1 en 3. Op tel 1 plaatsen we meestal de grondtoon van het akkoord. Op tel 3 spelen we meestal één van de akkoordtonen, meestal is dit de kwint. Septiemen en tertsen (wanneer deze voorkomen in het akkoord) kunnen ook worden gebruikt. Oplopend vanuit de grondtoon is de kwint het meest gerelateerd aan de grondtoon, daarna de terts en dan de septime. Je toonkeuze is een persoonlijke keuze en wordt mede bepaald door wat het volgende akkoord inhoudt en welke route je daar naartoe wilt nemen. We zijn nu dan ook aangekomen bij de akkoorden. Om een goed in elkaar gestoken baslijn te creëren is het aanbevolen dat je wel het één en ander weet over akkoorden en hoe akkoorden in elkaar gestoken zijn. Dit betekent dat je op zijn minst toch wel een aantal basis akkoorden moet kennen, zoals majeur, mineur, mineur septime en dominant septime. En dan bedoelen we vooral dat je weet uit welke tonen deze akkoorden zijn opgebouwd en je verstand hebt van de meest gebruikte toonsoorten zoals de C, D, E♭ , E, F, G, A en B♭. Dan gaan we nu even verder naar de 4-en bassen. 4-en bassen of een baslijn in 4-en wordt ook wel de walking bass genoemd. In het Nederlands de lopende bas. De 4-en baslijn is eigenlijk niks meer of minder dan een 2-en bas, alleen dan meer opgevuld. Een eenvoudige manier op van en 2-en bas een 4-en bas te maken is door het materiaal dubbel te gebruiken. Bijvoorbeeld tweemaal de grondtoon en tweemaal de kwint. De tellen 2 en 4 kan je ook op een andere manier invullen. Door bijvoorbeeld gebruik te maken van overige akkoordtonen, maar ook door niet-akkoordtonen of leidtonen te gebruiken.
Volgorde van opvulling van de baslijn
Ik hoor je denken, wat is nu dan de meest handige en effectieve manier om de baslijn op te vullen? Hoe kies ik de volgorde van opvulling? Wanneer je gaat kijken naar de opvulling van je basmateriaal kan je de volgende richtlijnen volgen: (als voorbeeld) eerst begin je bij tel 1. Dan ga je door naar tel 3 en vervolgens hier vandaan de tel 2 opvullen. Dan tel 1 van de volgende maat en hier vandaan tel 4 vullen met materiaal. Je gaat dus op de volgorde 1-3-2-1-4 werken. Je begint met de zware maatdelen en vervolgens vul je hieruit de lichte maatdelen op met basmateriaal. Eén ding om goed te onthouden: pas wanneer je weet waar je heen gaat met je materiaal kan je je baslijn goed opvullen! Probeer het toonmateriaal of de noten keuze voor tel 2 en 4 altijd in aanloop naar de volgende tel op te vullen. Dat zorgt voor een mooie overloop en een evenwichtige baslijn die in harmonie is met het akkoordenschema. Als bassist heb je een leidende functie en laat je de luisteraar weten waar het muziekstuk in harmonische wijze naartoe gaat, hou hier ook rekening mee. Dat je dus de luisteraar voorbereid op wat de volgende stap is en waar het stuk naar toe gaat. Hierbij komt een grote muzikaliteit om de hoek kijken. Focus je dan ook niet al te veel op je kennis van dit onderwerp, maar vooral op je muzikaliteit!
Experimenteren
In dit blog is er waarschijnlijk een hele hoop informatie op je af gekomen die je eventjes moet verwerken. Dat geeft helemaal niets en desnoods lees je de blog nog eens (en misschien nog wel eens) om echt even door te krijgen hoe je een goede baslijn in elkaar steekt. Dat is alleen maar goed! Ga eens experimenteren met wat we met je in dit blog hebben besproken. Luisteren naar baslijnen in een muziekstijl die je graag luistert kan ook helpen meer te leren begrijpen van hoe een goede baslijn in elkaar steekt. Probeer te begrijpen hoe de baslijnen in elkaar gestoken zijn, hoe het zich verhoudt tegenover het akkoord van de maat en het volgende akkoord. Ga ook eens de basisprincipes na die we hier hebben besproken en hoe het in relatie staat met elkaar. Onthoud altijd dat wanneer je veel weet en leert over akkoorden, toonsoorten en hoe baslijnen in elkaar gestoken zijn en hoe ze werken geeft je dat een enorme keuze aan mogelijkheden als bassist. Veel meer dan wanneer je vrijwel geen verstand hebt van toonsoorten en akkoorden opbouw! Zoek naar je persoonlijke voorkeuren, wat jij mooi vindt, wat voor een baslijn voor jou werkt en wat bij jou past. En ontwikkel je geheel eigen stijl en expertise. Zo wordt het steeds leuker en leuker en ontwikkel je je steeds meer als spelende bassist!
