Hoe belangrijk is de gebruikte houtsoort bij het vervaardigen van jouw basgitaar en de gitaar toets van jouw gitaar. En misschien nog wel belangrijker; hoe belangrijk is dit voor jou als basgitarist? De toets van een gitaar kan gemaakt worden van verschillende houtsoorten die ieder invloed hebben de uitstraling van je basgitaar, maar ook van invloed zijn op het geluid en het gevoel van het instrument. In dit blog gaan we de belangrijkste verschillen met je doornemen. Benieuwd? Lees dan snel verder!
Houtsoort van gitaar toets van de basgitaar
Het fretboard, oftewel de gitaar toets van jouw basgitaar is een belangrijk onderdeel van hoe jouw basgitaar voelt, speelt en welk geluid hij voortbrengt. Hier gaat je hand te werk om akkoorden te vormen en tonen te produceren. Door de jaren heen is er dan ook altijd een discussiepunt geweest onder gitaristen over hoeveel effect de gebruikte houtsoort daadwerkelijk heeft op het gitaarspel. De klank van een basgitaar is namelijk zoveel meer dan alleen het materiaal dat gebruikt wordt voor de vervaardiging van de basgitaar. Toch zijn er een aantal belangrijke verschillen tussen het gebruik van de verschillende houtsoorten voor de gitaar toets. Het is dan ook zeker de moeite waard om de verschillen even goed te bekijken en te overwegen wanneer je van plan bent een (nieuwe) basgitaar aan te schaffen.
Rosewood oftewel Palissander
Rosewood, oftewel Palissander hout is een houtsoort die te herkennen is aan de donkere houtnerven en de typerende bruine kleur van het hout. Dit hout valt onder het Dalbergia-geslacht. Daarnaast zijn er honderden soorten die onder dit geslacht vallen dus er kunnen kleine verschillen zijn onder de houtsoorten. Palissander is een vrij poreuze houtsoort wanneer we deze vergelijken met houtsoorten als Ebben en Esdoorn. De toon die bekend staat onder het gebruik van Palissander hout wordt vaak warm genoemd met een mooie nadruk op de meer lagere tonen. Tot niet zo heel lang geleden was Palissander veruit de meest gebruikte houtsoort voor de gitaar toets, maar vanwege CITES (Convention on International Trade in Endangered Species of wild flora and fauna) waardoor Palissander en andere houtsoorten van het Dalbergia-geslacht beschermd zijn geworden, zijn veel gitaarfabrikanten overgestapt op andere houtsoorten zoals Walnoot en Pau Ferro.
Maple oftewel Esdoorn hout
Esdoorn, oftewel Maple hout. Deze houtsoort is direct te herkennen aan zijn lichte kleur. Esdoorn wordt vaak gebruikt om de hals uit één enkel stuk te vervaardigen of zoals tijdens gebruik van andere houtsoorten als hals met een er op gelijmde toets. Maple heeft een hoge dichtheid in het hout waardoor je kunt rekenen op een strakke klank en een beetje een 'snappy' midrange wanneer jouw gitaar gemaakt wordt van deze houtsoort. Een heldere en fijne, zuivere klank is waar deze houtsoort om bekend staat. Een belangrijke factor van het uiteindelijk gevoel en klank van Esdoorn is hoe en of deze wordt afgewerkt met een lak. Ook kan het uiterlijk van de gitaar aangepast worden door gebruik te maken van een meer donker gekleurde lak. Hoe dan ook zal gebruik van een lak effect hebben op het uiteindelijke gevoel van de gitaar en zal dan ook anders voelen als een basgitaar met een onbewerkte toets. Ook het geluid kan iets anders zijn tussen een onbewerkte toets en een gelakte toets. Voor welke variant je gaat is uiteindelijk geheel afhankelijk van jouw persoonlijke smaak en stijl.
Ebony oftewel Ebben hout
Als we toon eigenschappen gaan vergelijken heeft Ebony, oftewel Ebben hout veel weg van Esdoorn hout. Ook Ebbenhout heeft net als Esdoorn een hoge dichtheid met een meer strakke klank en een zogeheten strappy hoge toon. Het Ebbenhout is een wat duurdere houtsoort. Meer exclusief dan de hierboven genoemd houtsoorten om het zo maar te zeggen. Dat is ook de reden waarom je deze houtsoort vaak tegenkomt in het gebruik van vervaardiging van de meer high-end en meer exclusieve instrumenten. Over het algemeen heeft Ebben een donkere, zwarte uitstraling en het gebruik van Ebben geeft het instrument hierdoor een zeer chique uitstraling. Zoals we je hierboven al vertelden wordt het Palissanderhout steeds schaarser en is deze houtsoort ook beschermd waardoor steeds meer fabrikanten kiezen voor andere houtsoorten. Het gebruik van Ebben in plaats van Palissander wordt ook steeds meer populair, ondanks zijn wat duurdere karakter. Door meer gebruik van dit hout om instrumenten en dan in het bijzonder basgitaren en gitaren, wordt deze houtsoort helaas ook steeds schaarser. Omdat steeds meer fabrikanten kiezen voor Ebben en het hout schaarser wordt zal je deze houtsoort ook steeds vaker zien met nerven en verschillen in kleur in het hout.
Andere houtsoorten voor het fretboard
Naast de bovengenoemde houtsoorten wordt er door gitaarfabrikanten gebruik gemaakt van nog veel meer houtsoorten en kunststof materialen. Hieronder een klein overzicht van overige houtsoorten die geschikt zijn voor het vervaardigen van het fretboard, oftewel de gitaar toets. Deze houtsoorten worden minder gebruikt en zijn daardoor minder bekend, maar zeker ook zeer goede houtsoorten voor een solid fretboard met een mooie uitstraling!
- Blackwood. Deze houtsoort heeft veel weg van Ebbenhout en heeft ook vrijwel dezelfde eigenschappen. Het grote verschil tussen Blackwood en Ebben is dat Blackwood een stuk beter te verkrijgen is dan Ebben.
- Wenge. Kenmerken van deze houtsoort zijn in vergelijken warmer dan Ebben en scheller dan Rosewood. Deze houtsoort heeft regelmatig goed onderhoud nodig en is daardoor best een veeleisende houtsoort. Daarnaast is Wenge een giftige houtsoort. Wanneer je dus een splinter van deze houtsoort in je vingers of ergens anders in je huid krijgt dat dit ontstekingen kan veroorzaken. Je fretboard wordt natuurlijk zeer glad en strak afgewerkt waardoor een splinter krijgen van je gitaar toets bijna onmogelijk is.
- Purperheart. Een unieke, paarse houtsoort welke door UV-straling bruiner van kleur zal worden over tijd. Wanneer je de paarse kleur wilt behouden zal je basgitaar dan ook zeker uit het daglicht en vooral de zon moeten houden. De hardheid van deze houtsoort is te vergelijken met dat van Ebben, alleen Purperheart hout is iets meer vettig.
- Snakewood. Deze bijzonder mooie houtsoort wordt vervaardigd van een kleinblijvende boom waardoor het lastig is om een groot genoeg gedeelte te verkrijgen dat geschikt is voor het maken van een fretboard. Het hout is zo hard als glas en is hierdoor moeilijker te lijmen en te bewerken. Maar oh, oh, oh wat een prachtige houtsoort!
- Vera wood. Iets minder getekend dan Snakewood, maar wel vergelijkbaar kwa eigenschappen.
- Afrikaans Cameltorn. Deze beschermde houtsoort is moeilijk te verkrijgen. De kleur is lichter dan Ebben en de tekening is ronder van vorm.
- Zuid-Amerikaans Cebil. Deze lichtgekleurde houtsoort wordt lokaal ook wel de goedkope versie van Rosewood genoemd. Het wordt ook veel gebruikt als duurzaam hout tijdens bouwwerken en ander timmerwerk.
- Midden en Zuid-Amerikaans Quebrancho. Deze houtsoort heeft een hoge hardheid en is daarom lastig te bewerken. De gevoeligheid tijdens het drogen zorgt ervoor dat het hout snel barst en buigt. Het hout heeft een mooi, lichte roodbruine kleur wat te vergelijken is met mahoniehout alleen dan met donkere strepen door het hout.
Is het gebruikte hout van de toets dan belangrijk of niet?
Om hier een direct goed antwoord op te geven: ja. De houtsoort die gebruik wordt voor de gitaar toets is wel degelijk van invloed op niet alleen het uiterlijk, maar ook het gevoel en geluid van de basgitaar. Misschien dat de invloed van de gebruikte houtsoort lichtelijk wordt overdreven (door sommigen) als het gaat om de invloed op het geluid. Maar kwa looks en feel is het overigens natuurlijk wel duidelijk. Je fretboard is over het algemeen zeker behoorlijk van invloed op het geluid van je gitaar, dus waarom zou dat niet ook gelden voor welke houtsoort er wordt gebruikt? Het is ook zo dat de gebruikte houtsoort effect heeft op de look, feel en het geluid van je gitaar over het algemeen. Zo ook voor de houtsoort die gebruikt wordt voor je gitaar toets.
Het hout dat gebruikt wordt voor het fretboard, oftewel de gitaar toets moet vooral duurzaam en gemakkelijk te spelen zijn. Daarnaast is het zo dat alleen de houtsoorten die genoeg stijf zijn geschikt zijn voor het gebruik op de gitaar toets. Dit om de tonen op een juiste manier te kunnen doorgeven, maar ook moet de houtsoort goed bestand zijn tegen de vrij grote druk die wordt veroorzaakt door de snaren. Hierdoor is ook een hoger dichtheid van het hout gewenst. Iedere houtsoort uit de groep houtsoorten met een hogere dichtheid heeft andere klankeigenschappen die ieder meewegen in het uiteindelijke geluid die het fretboard zal gaan produceren.
