Goede ademhaling van groot belang voor zangers, maar ook andere muzikanten!

Misschien heb je wel eens gehoord dat een een goede ademhaling onderdeel is van het leren zingen. Misschien ben je pas geleden begonnen met zangles en begin je het nu door te krijgen hoe belangrijk een goede ademhaling werkelijk is tijdens het zingen. In dit blog vertellen we je alles over de ademhaling tijdens het zingen en wat een goede ademhaling en ademhalingsoefeningen voor jouw stem en zang geluid kunnen doen. Lees je mee?

Een mooi evenwicht

Zonder een goed evenwicht tussen je lichaam en je adem zal je ook geen zuivere klanken ten gehore kunnen brengen. Misschien heb je dit al eens gehoord van je zangdocent tijdens de zanglessen die je volgt, het kan ook zijn dat je dit voor het eerst hoort. Hoe dan ook, het is erg belangrijk te weten dat een goede ademhaling het hoofdingrediënt is voor goede, zuivere zang. Ook als je een blaasinstrument bespeeld is een goede ademhalingstechniek een essentieel onderdeel van een goed geluid. Met de juiste ademhaling haal je zodoende de beste en mooiste klanken uit je stem en instrument.

Balans in lichaam en ademhaling is the key. Maar hoe verkrijg je deze balans? Dat is niet zo eenvoudig en vereist langdurige oefening, maar uiteindelijk zal de beloning groot zijn! Spelen en zingen in een prachtig evenwicht met je lichaam en het allerbeste uit jezelf kunnen halen.

Een goede ademhaling

Wanneer je aan de slag gaat met je ademhaling kan je ondertussen denken dat je goed bezig bent, maar helaas kan het zo zijn dat je tijdens de oefeningen allerlei kleine foutjes maakt die je in de weg zitten om het succes te behalen wat je voor ogen hebt. Als je serieus aan de slag wilt met een goede balans tussen je lichaam en ademhaling is het ons advies om minimaal een paar lessen te volgen bij een ervaren zangdocent of iemand die ervaren is in goede ademhalingstechnieken.

Dit geldt natuurlijk alleen voor mensen die geen zangles volgen, wanneer je zangles volgt bespreek het dan eens goed met je zangdocent dat je je erg graag goed wilt focussen op een gebalanceerde ademhaling. Hij of zij zal je zeker goede oefeningen mee kunnen geven en advies kunnen geven. Het resultaat zal zijn dat je de kleine foutjes uit je routine haalt en veel sneller vooruit gaat en resultaten zult boeken.

In evenwicht brengen

Tijdens het zingen of spelen van een instrument is het een heel lastige opgave om alle spieren die je gebruikt met elkaar in evenwicht te brengen. Er zijn verschillende methoden om dit aan te pakken. Zo zal de ene zangdocent de focus meer leggen op de klank, de andere zal meer inspelen op het gevoel en weer de andere docent gebruikt een meer mechanische aanpak.

Je lichaam en je stem of andere instrument vormen samen een geheel en zijn onlosmakelijk verbonden met elkaar. Als je de twee goed in balans krijgt met elkaar tot één geheel zal je merken dat het absoluut de moeite waard is en er een hele nieuwe wereld voor je open zal gaan.

Het instrument die je in je handen hebt is vaak niet aan te passen. De veranderingen van kwaliteit zal dus vanuit je lichaam moeten komen. De lichaamsonderdelen die je gebruikt tijdens het zingen of het spelen van je instrument zijn nogal een lijstje en daarmee kan je ook direct zien waarom het niet zo één, twee, drie gebeurd is om een mooi gebalanceerd geheel te krijgen. Je gebruikt namelijk je tong, je kaak, keel, middenrif, je ribspieren, nekspieren, buikspieren, strottenhoofd, skelet, zachte gehemelte, bekkenbodem, neusholte en andere holtes, de mondbodem en dat is zelfs nog niet alles!

Een klank produceren

Hoe produceren we met ons lichaam een klank en wat gebeurt er in ons lichaam als we dit doen? Wanneer we inademen nemen we lucht in onze longen die we tijdens het uitblazen gebruiken om onder andere onze lippen en stembanden te laten trillen wat een klank tot stand brengt. Een staande golf ontstaat in ons instrument en deze trilling kan het instrument verlaten maar net zo goed terugslaan in het lichaam. De trilling van onze stembanden werkt eveneens twee kanten op tijdens het zingen.

Het middenrif is het meest verantwoordelijk voor de aanzuiging van lucht, de ademhaling. De koepelvormige spier die de longen in de lengterichting uitrekt kan zo volstromen met lucht waarna deze zich weer ontspant en de lucht weer uitgeblazen wordt. Het uitblazen gebeurt met een klein beetje hulp van de buikspieren.

De ademsteun

Wanneer het middenrif zich uitstrekt naar onderen toe wordt deze platter. Wanneer er weinig tot geen weerstand is van de buikspieren zet de buik uit. Dit noemen we een slappe buikademhaling die we vooral veel zijn bij baby's en jongere kinderen. Voor jou als zanger of zangeres of als blaas instrumentalist is het belangrijk dat je adem een stevige ondergrond heeft om de lucht af te zetten. Dit betekent nu niet dat je een sixpack moet gaan kweken, nee we hebben het hier over de ontwikkeling van een goede ademsteun. Tips voor een stevige bekkenbodem en buikspieren die verantwoordelijk zijn voor een goede ademsteun kun je vinden in boeken, maar ook kan je om tips vragen bij je zangdocent of ademhalingscoach.

Wanneer je over een actief werkend middenrif beschikt is een slappe buikademhaling vaak geen probleem. Dit is de basis om een stevige ademsteun te kunnen verkrijgen. Wanneer je echter hoger ademhaalt en meer oppervlakkig doordat je meer de ribspieren gebruikt wordt dit een meer lastig verhaal. Daarom zijn er vaak oefeningen online of elders te vinden die je uitleggen hoe je een buikademhaling tot stand kunt brengen door op je rug te gaan liggen en een boek op je buik te leggen die je vervolgens tijdens het ademhalen omhoog brengt. Dit is een goede oefening om je middenrif ademhaling te activeren. Vraag altijd even advies aan je zang- of ademhalingscoach voordat je met dit soort oefeningen begint want het kan ook zo zijn dat je het advies krijgt om je buik compact en stevig te houden. Ook iets om goed te onthouden: spieren werken nooit alleen in je lichaam. Dat betekent ook dat wanneer je goed op je houding let dat je ook al een grote verbetering kunt opmerken in je ontspanning tijdens het spelen en zingen, maar ook voornamelijk klankverbetering.

Oefenen

Zelf kan je ook oefenen om je ademhaling in balans te krijgen met je lichaam. Zoek maar eens in Google of een andere zoekmachine de termen 'pyramidalis', 'breathing' of 'ademhaling' op. Het delicate spiertje waarmee je een goede balans in je ademhaling verkrijgt is niet eenvoudig op te zoeken, maar wanneer je hem vindt kan je deze op de juiste wijze inschakelen. Door gewone buikspieroefeningen te doen zal je het niet voor elkaar krijgen dus je zal op zoek moeten gaan naar andere oefeningen. Eveneens is een goede houding ook niet veel te vinden in onze maatschappij waarbij we veel zittend werk doen of staan met een slechte houding. Je ziet het wel bij mensen die veel werken met evenwicht zoals yoga of tai-chi beoefenaars en docenten, dansers en danseressen of docenten dans en bijvoorbeeld bij volkeren die het gewend zijn producten op hun hoofd te dragen.

De energie van ademhaling

We gebruiken adem eigenlijk voornamelijk als luchtverplaatsing om op een goede manier klanken te produceren. Maar er zijn ook mensen die in de ademhaling nog een diepere dimensie zien. Zoals bijvoorbeeld in de Yoga wordt beoefend door de pranayama ademhalingsoefeningen. Het doel van deze oefeningen is om de gebruikte zuurstof ook te kunnen waarnemen, voelen en zelfs sturen. Daarnaast zijn er ook verschillende ademhalingsoefeningen die helpen bij het stoppen met snurken, met een reinigend effect, verkrijgen van meer energie, om te ontspannen en zo nog veel meer. Kortom, er is veel te ontdekken op het gebied van ademhaling.

De natuurlijk ademhaling

Als we het hebben over goede zang dan is de houding en ademhaling daar de basis van. Een goede ademhaling staat op een goede houding en vice versa. Ze staan in verbinding met elkaar. De natuurlijke ademhaling is het beste, maar veel van ons zijn dat verleerd.

Ademen doen we zoals je waarschijnlijk wel weet met onze longen die diep in onze ribbenkast liggen, beschermt tegen de buitenwereld. Ademhalen doen we onbewust. Dat noemen we vegetatief. Het is dan ook niet zozeer dat de longen zelf ademen, maar eerder worden beademd door ons lichaam. Wanneer je buik uitzet bij het inademen en weer naar binnen gaat wanneer je uitademt spreken we van een gezonde ademhaling. Deze manier van ademhalen masseert als het ware je organen wat weer goed is voor de spijsvertering. Bij een buikademhaling gebruik je niet je buikspieren, maar het is je middenrif die je organen opzij drukt.

Een juiste houding

Een juiste houding tijdens het zingen is net zo belangrijk als een goede ademhaling. Daarom is het belangrijk dat je houding aan een aantal voorwaarden voldoet. Eén daarvan is dat je jezelf lang maakt vanuit de kruin van je haar, alsof je aan een touwtje omhoog getrokken wordt. Hierdoor komt als het goed is de borstkas en de nek vrij. Een lange nek, ontspannen schouders en je linker schouderblad die lichtjes richting de rechterbil hangt en je rechterschouderblad die lichtjes richting je linker bil hangt zorgt er allemaal voor dat de ademhaling natuurlijk gaat en dat je beter en meer zuiver kunt zingen.

Wil je meer tips lezen om beter te kunnen zingen en het allerbeste uit je stem te halen? Lees dan eens ons blog 'Je zangstem verbeteren. Hoe doe je dat?'.