Tempo, maat en ritme in de muziek

Tempo, maat en ritme, vooral de beginnende musicus raakt nog wel eens in de war van deze drie termen. Zowel het tempo, de maat als het ritme hebben elk hun eigen functie in de muziek. Haal je ze door elkaar dan loop je het risico te snel of te langzaam te spelen of zingen.
Daarom leggen we je in deze blog uit wat de termen tempo, maat en ritme nu precies inhouden.

Het tempo

Het tempo bepaalt hoe snel een muziekstuk gespeeld wordt. Vaak wordt dit aangegeven met een cijfer. Dit kan bijvoorbeeld 120 bpm zijn. Bpm staat in dit geval voor Beats Per Minute. Dit getal gebruik je ook als je een metronoom wilt instellen. Met een metronoom kan je netjes in één tempo leren spelen.

In sommige muziekstukken wordt het tempo minder precies aangegeven. Er staat bijvoorbeeld ‘fast’ of ‘medium’. Er kunnen ook Italiaanse termen gebruikt worden.

De maat

Stel dat je op het ritme van de muziek, met je voet, op de grond mee tikt. Je tikt dan in het tempo van de muziek. Al snel zal je merken dat er om de zoveel tikken een accent voorkomt.
Bij een wals is dit om de drie tellen; een twee drie, een twee drie… dit is een ¾ maat. Bij een mars is dit om de twee; een twee, een twee… dit is een tweekwarts of 2/4 maat. Bij jazz en veel popmuziek tel je er vier; een twee drie vier, een twee drie vier… ofwel een 4/4 maat.

De maat is de regelmatige indeling van de tijdsruimte in een muziekstuk, op grond van het accent.

In een muziekstuk wordt de maat aangegeven met een noot. De kwartnoot komt het meeste voor, dit is een stok met een dicht bolletje eraan. Is het bolletje open dan is het een halve noot. Een open noot zonder stok is een hele noot. Zit er een vlaggetje aan de stok dan is het een achtste noot, een dubbele vlag staat voor een zestiende noot.

Ga je nog verder in de muziek dan kom je ook enkelvoudige, samengestelde en onregelmatige maatsoorten tegen. Normaal ligt het maataccent op de eerste tel. Dit zijn enkelvoudige maatsoorten. Maar er zijn ook maatsoorten die zwakkere, nevenaccenten hebben.

Het ritme

Het ritme is de afwisseling van korte en lange noten binnen de maat. De maat kan je meetellen en vorm de basis onder je muziek. Je kunt het zien als een soort beat die het nummer ondersteunt. Het tempo en de maat zijn dus iets anders dan het ritme.
De korte en lange noten maken de muziek. In het notenschrift zijn er speciale manieren om de toonlengte aan te geven.

Tempo, maat en ritme goed toepassen

Om een muziekstuk te spelen zoals de componist het bedacht heeft moet je het tempo, de maat en het ritme goed toepassen. Dit vind je terug in de bladmuziek. De noten laten precies zien wat je moet doen en hoe je het stuk moet spelen of zingen.

Begin je net met piano spelen, gitaar spelen of zingen dan kan je natuurlijk rustig beginnen. Als je het muziekstuk goed onder de knie hebt kan je bijvoorbeeld het tempo opschroeven totdat je op het juiste tempo bent aangekomen. Zo voorkom je dat je de techniek afraffelt, omdat je een te hoog tempo probeert aan te houden voor je niveau.

De juiste technieken leer je in onze online gitaar lessen, online piano lessen en online zanglessen.
Probeer de eerste 7 lessen gratis uit en ontdek wat bij jou past!