Wat is een plectrum?
Wil je een plectrum kopen? Of heb je misschien nog nooit gehoord van een gitaar plectrum? Wanneer je als beginner het gitaarspel wilt leren, dan kunnen plectra een handig hulpmiddel zijn.Een plectrum wordt gebruikt bij het gitaar spelen of een ander snaarinstrument, zoals een banjo of mandoline. Het is namelijk een plat en klein stukje plastic wat je gebruikt om de snaren van je snaarinstrument te bespelen. Dit doe je door het dunne plectrum vast te houden tussen je duim en wijsvinger, waardoor je gemakkelijk de snaren van je gitaar in beweging brengen.
Natuurlijk zijn de meningen hierover verdeeld. De ene gitarist zal positiever praten over een plectrum dan een ander, maar wat is nou echt waar en wat heeft jouw voorkeur? Lees snel verder en kom alles te weten over de gitaar plectrums. Zo krijg je bijvoorbeeld antwoord op de volgende vragen:
- Wat is een plectrum?
- Welke soorten plectrums bestaan er?
- Hoe maak je een eigen plectrum?
- Waar een plectrum kopen?
- Plectrum vasthouden, waarop letten?
Wat is een plectrum?
Het woord plectrum komt van het Griekse woord ‘plektron’, wat betekent: “iets om mee (aan) te slaan”. Het tokkelplaatje is al een oude uitvinding die ver voor de tijd van Christus al een belangrijke rol speelde. Exact is het niet bekend, maar volgens de ‘tiende-eeuwse Byzatijnse encyclopedie Suda’ zou dit al in de 6e eeuw v.Chr. worden gebruikt. Natuurlijk waren dit nog niet de welbekende plastic plectrums, maar plectrums gemaakt van natuurlijke voorwerpen. Bijvoorbeeld van hout of vogelveren.
De plectrums van deze tijd bestaan vaak uit het materiaal plastic (kunststof). Daarnaast verschillen plectra van elkaar op basis dikte. Het is te omschrijven als een dun plastic plaatje die van een stompe onderkant afloopt naar een punt. De stompe onderkant pak je tussen duim en wijsvinger vast. Met het puntige gedeelte sla je de snaren aan. Dit is met name het geval bij de gitaartechniek tokkelen.
Welke soorten plectrums bestaan er?
Er zijn een heleboel verschillende plectrums die zich kunnen onderscheiden van elkaar door: vorm, kleuren en verschillende diktes. Denk maar aan glas, steen, hout, veren en staal. Bij het bestellen van een plectrum is het vaak ook mogelijk om een eigen plectrum te ontwerpen, waarna deze wordt bedrukt met jouw ontwerp.
De vorm van een plectrum is heel verschillend. Er bestaan plectra met een puntige onderkant en sommige met een wat dikkere onderkant. De toonhoogte wordt ook onder andere bepaald door de dikte van de punt. Bij een dunne punt krijgt je een hogere toon en bij een dikkere (stompere) een lagere toon.
Uitleg verschillende varianten
Ook zijn plectrums in verschillende diktes te verkrijgen. Een dunne plectrum heeft veel sneller de neiging om een eigen leven te gaan leiden. Hiermee wordt bedoeld dat hij niet helemaal beweegt zoals jij dat wil. Het voordeel van een dikke plectrum is dat het plaatje precies doet wat jij wilt. Hieronder een opsomming met de verschillende diktes:
| Super dun | |
| Dun | 0,5 mm |
| gemiddeld | 0,7 mm |
| Gemiddeld dik | 0,85 mm |
| dik | 1 mm |
| Super dik | > 1,5 mm |
- Plectrums super dunne plectrums zijn vooral bedoeld voor slaggitaristen, welke alleen akkoorden spelen. Ook is het een leuke combinatie met een akoestische gitaar. Toch wordt het gebruiken van een 0,55 mm plaatje afgeraden bij een solo. De plectrum kan er dan voor zorgen dat de aanslag vertraagd wordt.
- Plectra 0,7 mm: een plaatje die ongeveer een dikte heeft van 0,7 mm zit er net tussen in. De plectrums geven wel iets mee, maar niet zoveel dat het hindert zoals bij een 0,5 mm of lager.
- Plectrum > 1 mm: een plaatje van 1 mm of dikker geeft weinig tot niets mee. Hou ze daarom los in de hand. De plectrums van dit kaliber worden vooral gebruikt door jazz gitaristen of voor elektrische gitaren. De gitarist heeft dan namelijk veel meer controle over zijn tokkelplaatje.
Eigen gitaar plectrum maken?
Nu is het een veelvoorkomend probleem dat een plectrum nogal snel kwijtraakt. Dit vanwege zijn onopvallende grote. Gelukkig zijn er ook manieren om zelf een gitaar plectrum te maken. Een veelvoorkomende manier is het gebruik maken van pasjes, maar dit is niet altijd even handig tijdens het gitaar spelen.
Je kunt hierbij een driehoekige vorm overtekenen op een pasje en deze in de juiste vorm uitknippen. Hierna zal deze wel een beetje moeten worden geschuurd om de kanten mooi afgerond te krijgen. Toch is er nog een snellere manier.
Natuurlijk kun je ook eigen gitaar plectrums ontwerpen. Er is een keuze te maken uit verschillende vormen, welke je vervolgens kunt bedrukken met een eigen ontwerp. Altijd handig voor wanneer je weer eens je driehoekig stukje plastic moet zoeken. Een eigen plectrum maken is dus niet alleen heel eenvoudig, maar ook gewoon super leuk.
Juiste plectrum kiezen
Om op een goede manier een tokkelplaatje te gebruiken moet je eerst een plectrum uitkiezen die bij je past. Speel je akoestische gitaar kies dan een wat dunnere plectrum. Bij het spelen van elektrische gitaar moet het plaatje juist wat dikker zijn.
Koop in het begin een setje van 12 plectrums met verschillende diktes en probeer ze eens allemaal een keer uit. Je zult merken dat de ene gitaar plectrum meer voorkeur krijgt dan de ander. Ook is het erg belangrijk om continue te luisteren naar de klank die wordt gecreëerd. Het zal merkbaar zijn dat de dikte van het stukje plastic hier invloed op kan uitoefenen. Ook is het handig om een plectrum te kiezen die niet al te glad is, maar veel grip geeft tussen duim en wijsvinger. De kans is namelijk groot, dat het tokkelplaatje weg schiet bij het gitaar spelen. Een plectrum vasthouden vergt daarom nog wel enige ervaring.
Hoe gebruik je het plectrum?
Om een gitaar plectrum op een juiste manier vast te houden plaats je hem tussen duim en wijsvinger. Maak hiervoor eerst een vuist en leg hem daarna op de zijkant van het middelste kootje van de wijsvinger. Als dat is gebeurd leg je je duim op het plaatje om hem vast te klemmen. Let wel op dat je met het stompe gedeelte de plectrum vasthoud. Het puntige gedeelte is om de snaren aan te slaan.
Op een juiste manier aanslaan van de snaren met een plectrum is heel belangrijk. Het moet een soepele, constante en lichte beweging zijn. Hierbij kun je een ‘downstroke’ en ‘upstroke’ toepassen.
- Downstroke: een aanslag naar beneden toe.
- Upstroke: een aanslag naar boven toe.
Het is heel belangrijk dat de beweging steeds hetzelfde ritme heeft. De hoek waarin je de plectrum houd moet daarom altijd hetzelfde zijn. In het begin is dit nog erg lastig, maar oefening baart kunst. Houd het tokkelplaatje altijd iets schuin om teveel weerstand te voorkomen. De snaar sla je eigenlijk met de zijkant aan en niet met de vlakke kant. Het op een juiste manier vasthouden van een plectrum bepaalt grotendeels je gitaarspel, dus veel oefenen blijft belangrijk.
Voordelen van gebruik
Een plectrum wordt voornamelijk gebruikt om je vingers en nagels te behoeden voor pijn en slijtage. Wanneer je namelijk lang en intensief een snaarinstrument bespeelt, is de kans groot dat je pijn in je vingers krijgt. Met een plectrum voorkom je dit probleem en is de kans zelfs groot dat het geluid dat je creëert gerichter en mooier klinkt dan wanneer je met je vingers speelt. Zeker wanneer je stalen snaren bespeelt, is een plectrum zeer voordelig om te gebruiken.
Zie ook: Met of zonder plectrum gitaar leren spelen?
Gitaar plectrum kopen?
Een gitaar plectrum is bijna overal wel te koop. Vooral online is er een groot assortiment aan verschillende soorten plectra. Denk maar aan:
- Duimplectrums
- Vingerplectrums
- Twinpicks
Een plectrum is al te koop voor € 0,35. De wat duurdere varianten kosten al snel € 5,- per stuk. Een setje van 12 stuks met gemiddelde kwaliteit is al verkrijgbaar voor € 6,-. Om de prijzen hoef je het niet te doen, wel moet je rekening houden dat een gitaar tokkelplaatje nogal snel kwijt kan raken. Een handig hulpmiddel om je plaatje in op te bergen of aan vast te klikken is dan zeker niet onmisbaar. Denk bijvoorbeeld eens aan ketting met je eigen plectrum.
Waar een plectrum kopen? Nou, deze kun je gewoon eenvoudig online bestellen. Je hebt dan immers keuze uit een groot assortiment met allemaal verschillende soorten plectrums. Het kopen van plectra is dus zo gedaan.
Alternatieven
Naast het feit dat een plectrum erg fijn is om te gebruiken bij het bespelen van een snaarinstrument, zijn er ook alternatieven. Zo zijn er zogenoemde ‘fingerpicks’ die worden gedragen om het topje van de vingers. Het voordeel van deze metalen, plastic of kunststof fingerpicks, is de flexibiliteit. Je bent namelijk niet afhankelijk van één plectrum, maar van meerdere vingers, waardoor je makkelijker meerdere snaren tegelijk kunt aanslaan. Ook dit hulpmiddel is verkrijgbaar in verschillende diktes en vormen, die allemaal voor een eigen geluid zorgen.
Gerelateerde informatie
Heb je deze artikelen al gelezen:
Online gitaarles volgen
Wil je beter gitaar leren spelen? De online Muziek Academie heeft online gitaarlessen voor je klaarstaan. Binnen een mum van tijd maak je je het gitaar spelen eigen en speel je als nooit tevoren.
- Leer gitaar spelen in je eigen tempo
- Volg de lessen wanneer het jou uitkomt
- Leer al je favoriete nummers spelen met heldere uitleg en voorbeelden
- Krijg hulp van onze ervaren docenten
Meer informatie over online gitaarlessen
Hier kunnen wij je ook bij helpen
Naast online gitaarles kun je bij ons terecht voor:
Gerelateerde informatie
Heb je deze artikelen al gelezen:
- Capo gitaar: uitleg, soorten capo’s en handige tips
- Gitaarhoes of gitaarkoffer? Voordelen en nadelen op een rij
- Hoe lees je gitaarakkoorden?