In dit blog nemen we je mee in de wereld van de akkoordsymbolen en de theorie achter akkoorden. Zo gaan we het hebben over de opbouw van akkoorden en hoe je de symbolen van de akkoorden kunt aflezen van bladmuziek. Maar we gaan het natuurlijk ook hebben over akkoorden in het algemeen. Kortom, heel veel handige informatie voor jou als pianist, gitarist of als je keyboard of een ander instrument speelt. Benieuwd? Lees dan snel verder.
Akkoordsymbolen en theorie van akkoorden
Dit blog boordevol informatie over akkoordsymbolen en theorie van akkoorden is geschikt voor iedereen die hier meer over wilt weten en leren. Wanneer we kijken naar bijvoorbeeld Jazz en Popmuzikanten gebruiken zij vaak maar een enkel blaadje bladmuziek met een handjevol akkoorden erop. Of eigenlijk is het vaak enkel een blaadje met tekst en/ of melodie en akkoordsymbolen. Natuurlijk kan je de akkoordsymbolen opzoeken en naspelen van een akkoordenboekje, maar vroeg of laat wil je vast en zeker weten wat deze akkoordsymbolen betekenen en hoe je ze moet spelen.
Om akkoordsymbolen goed te kunnen begrijpen is het verstandig om allereerst te leren hoe akkoorden in elkaar steken. Als je enkel akkoorden speelt is het niet belangrijk om dit allemaal te weten, maar wanneer je vaak akkoordsymbolen voor je kiezen krijgt is het handig als je hier meer over weet. Hierdoor zal je de structuur van de muziek een stuk beter begrijpen. Bovendien is het handig hier alles over te weten zodat je het muziekstuk goed in kunt studeren, maar ook zal je weten hoe je bepaalde noten weg kunt laten en zo een verkorte versie van een muziekstuk kunt spelen.
Akkoorden theorie
Voordat we verder gaan is het verstandig om meer te weten over toonladders. Weet je nog niet zo veel over toonladders lees dan eens ons blog ´Wat is een toonladder?'. Weet je alles al over toonladders en hoe deze in elkaar steken? Mooi zo. Dan kan je meteen verder lezen over de akkoorden theorie. We gaan beginnen met de prime, terts en kwints. Dit zijn de basisonderdelen van vrijwel ieder akkoord. Als we gaan kijken naar een akkoord bestaat deze altijd uit drie tonen of meer welke tegelijk worden gespeeld. Eigenlijk vormen drie of meer tonen een akkoord en wanneer we het over twee verschillende tonen hebben, praten we over een interval of een harmonische interval. We gaan het nu eerst hebben over toonafstanden. Dit begrip is iets waar prime, terts en kwints mee te maken hebben. Toonafstanden borduren als het ware voort op stamtonen. We kennen in totaal twaalf tonen (Westerse muziek). Hieronder vallen ook de zeven stamtonen.
- Stamtonen: C, D, E, F, G, A, B, C.
- Halve tonen: C#, D♭, D#, E♭, F#, G♭, G#, A♭, A#, B♭.
Harmonie en interval
Zoals we het net met je over gehad hebben noemen we de tonen C, D, E, F, G, A, B de stamtonen. Tussen iedere stamtoon zit logischerwijs een toonafstand wat we ook wel interval noemen in de muziek. Voor een ieder van deze intervallen hebben we een benaming. De interval of toonafstand tussen de eerste en de daaropvolgende stamtoon noemen we een secunde. Zoals bijvoorbeeld C naar D. De afstand tussen de eerste en de derde stamtoon noemen we een terts. Dus wanneer je bijvoorbeeld van de C naar de E gaat, dan zit er dus één stamtoon tussen. Wanneer we van de C naar de F gaan zitten er twee stamtonen tussen (van de eerste naar de vierde stamtoon). Dit noemen we een kwart. Zo zijn er nog meer benamingen die we hieronder voor je op een rijtje zetten.
- Prime of root: de toon waarmee we beginnen (C als voorbeeld).
- Secunde of second: van de eerste naar de daaropvolgende toonsoort dus eerste naar tweede (C naar D).
- Terts of third: hier slaan we een stamtoon over, dus één stamtoon er tussen. Eerste naar derde (C naar E).
- Kwart of fourth: hier slaan we twee stamtonen over, eerste naar vierde (C naar F).
- Kwint of fifth: hier gaan we van de eerste naar de vijfde stamtoon met dus drie stamtonen er tussen (C naar G).
Heb je al weleens gehoord over de kwintencirkel? Deze handige tool helpt je de verbindingen te vinden tussen tonen zodat je eenvoudiger van toon naar toon kunt spelen. Wil je meer weten over de kwintencirkel? Lees dan eens ons blog 'De ideale tool voor elke muzikant: de kwintencirkel!'.
- Sext of sixth: eerste naar zesde stamtoon, vier stamtonen er tussen (C naar A).
- Septiem of seventh: eerste naar zevende stamtoon met dus vijf stamtonen er tussen (C naar B).
- Octaaf of octave: eerste naar achtste stamtoon, zes tonen er tussen (C naar C).
- None of ninth: hier pakken we niet logischerwijs de C naar de eerstvolgende D, maar naar de tweede D. Ook wel octaaf + secunde genoemd.
De kleine en grote terts
Als we de terts onder de loep gaan nemen zal je merken dat hier en daar een verschil zit. Het gaat hier om de halve tonen tussen de stamtonen. Als we bijvoorbeeld van de C naar de E gaan noemen we dit een terts. Zo ook als we van de E naar de G gaan. Maar hier is iets bijzonders. De stamtonen tussen de tonen zijn hetzelfde, namelijk één toon er tussen en we gaan van de eerste naar de derde stamtoon. Daar dus niets bijzonders. Maar als we gaan kijken naar de halve tonen tussen deze voorbeelden zal je merken dat tussen de C en E vier halve tonen staan en tussen de E en G slechts drie. Als we van de C naar de E gaan, met dus vier halve tonen er tussen, noemen we dat een grote terts. Van E naar G, met dus drie halve tonen er tussen, noemen we een kleine terts. Dit geldt overigens voor alle sprongen van stamtoon naar stamtoon. Waar er dus meer halve tonen tussen zitten (of dit er nu vier zijn of elf) noemen we een grote terts en waar er minder tussen zitten een kleine terts. Net als de terts hebben we in de wereld van akkoorden ook te maken met kleine en grote secundes. Dit werkt in principe hetzelfde.
Meest belangrijke intervallen
We pakken de C en de A als grondtonen en zetten hieronder de meest belangrijke intervallen voor je op een rijtje.
- Kleine secunde: één halve toon, twee letters, minor second. C-Db of A-Bb.
- Grote secunde: twee halve tonen, twee letters, major second. C-D of A-B.
- Kleine terts: drie halve tonen, drie letters, minor third. C-Eb of A-C.
- Grote terts: vier halve tonen, drie letters, major third. C-E of A-C#.
- Reine kwart: vijf halve tonen, vier letters, perfect fourth. C-F of A-D.
- Verminderde kwint: zes halve tonen, vijf letters, diminished fifth. C-Gb of A-Eb.
- Reine kwint: zeven halve tonen, vijf letters, perfect fifth. C-G of A-E.
- Overmatige kwint: acht halve tonen, vijf letters, augmented fifth. C-G# of A-E#.
- Kleine sext: acht halve tonen, zes letters, minor sixth. C-Ab of A-F.
- Grote sext: negen halve tonen, zes letters, major sixth. C-A of A-F#
- Verminderde septiem: negen halve tonen, zeven letters, diminished seventh. C-Bbb of A-Gb.
- Kleine septiem: tien halve tonen, zeven letters, minor seventh. C-Bb of A-G.
- Grote septiem: elf halve tonen, zeven letters, major seventh. C-B of A-G#.
- Reine octaaf: twaalf halve tonen, acht letters, perfect octave. C-eerstvolgende C of A-A.
Akkoorden opbouwen
Dan gaan we nu even terug naar de basis van deze blog en de basis van akkoorden. De prime, terts en kwint. Met deze drie akkoord onderdelen bouwen we dan ook vrijwel ieder akkoord op. De C bouw je bijvoorbeeld op daar de prime C te gebruiken, terts E groot of Eb klein en (reine) kwint G. Of bijvoorbeeld de D met als prime de D, terts groot F# of F klein en (reine) kwint A. Het maakt hierbij niet uit hoe vaak een akkoord voorkomt in de bladmuziek. Het blijft in beginsel natuurlijk hetzelfde akkoord. Zo kan je een octaaf hoger of lager gaan zitten, maar ook akkoorden combineren.
Akkoorden met een kleine terts noemen we mineur akkoorden, met een grote terts majeur akkoorden. Net zoals de mineur en majeur toonladders klinken de mineur akkoorden over het algemeen meer droevig tegenover de majeur akkoorden die meer opgewekt klinken. Net als bij de toonladders moet je dit niet té zwart-wit zien. Je kan namelijk net zo goed een majeur akkoord droevig laten klinken als wanneer je een mineur akkoord gebruikt.
Andere akkoord soorten
Hieronder sommen we een aantal andere akkoord soorten voor je op die vaak zult (gaan) tegenkomen in de wereld van de akkoorden.
- Verminderd akkoord: prime-kleine terts-verminderde kwint. C-Eb-Gb.
- Overmatig akkoord: prime-grote terts-overmatige kwint. C-E-G#.
- Septiemakkoord: een akkoord-grote of kleine septiem toon. Bijvoorbeeld C-E-G-Bb.
- Sextakkoord: een akkoord-grote of kleine sexttoon. Bijvoorbeeld C-E-G-A.
- Sus twee: prime-grote secunde-kwint. C-D-G.
- Sus vier: prime-kwart-kwint. C-F-G.
De akkoordsymbolen
Als we voor het eerst kijken naar akkoordsymbolen lijkt het wel of je aan het kijken bent naar codetaal nietwaar? Juist. Dat is dan ook eigenlijk precies wat het is! De akkoordsymbolen taal is net als ieder andere taal niet perse altijd logisch, maar wel praktisch. Hieronder helpen we je met wat basisregels om de akkoordsymbolen te ontcijferen.
- C: majeur akkoord C-E-G.
- Cm: mineur akkoord C-Eb-G.
- C7: majeur akkoord met kleine septiem C-E-G-Bb.
- Cmaj7: majeur akkoord met grote septiem C-E-G-B.
- Cg: majeur akkoord met grote sext C-E-G-A.
- Cadd9: majeur akkoord met grote none C-E-G-D.
- C9: majeur akkoord met kleine septiem en grote none C-E-G-Bb-D.
- Cdim: verminderd akkoord C-Eb-Gb.
- Cdim7: verminderd akkoord met verminderde septiem C-Eb-Gb-Bbb.
- Caug: overmatig akkoord C-E-G#.
- Csus2: sus twee akkoord C-D-G.
- Csus4: sus vier akkoord C-F-G.
We kunnen begrijpen dat je op dit moment even overladen wordt met informatie over de akkoordsymbolen en de theorie van akkoorden. Geen nood als je het nog niet direct allemaal begrijpt. Lees dit blog gewoon op je gemak nog eens door en andere blogs op onze site over toonladders en akkoorden en ga vooral veel oefenen. Lekker op je eigen tempo gaan experimenteren met de bovenstaande informatie en de akkoorden beetje bij beetje gaan spelen op je instrument. Pak een songboek erbij en deze blog en ga lekker aan de slag.
