Pianoforte is de voorloper van de moderne piano, zoals wij die nu kennen. En daarvoor was er de klavecimbel. Het grote verschil tussen de klavecimbel en de pianoforte is de hardheid waarmee de tonen kunnen worden aangeslagen.
Op de klavecimbel klinkt elke toon die wordt aangeslagen even hard. De pianoforte geeft de mogelijkheid om elke toon hard of zacht te laten klinken. Het Italiaanse woord pianoforte betekent dan ook piano = zacht en forte = sterk.
De naam pianoforte werd later ingekort tot piano. Tegenwoordig wordt de naam vooral gebruikt als het gaat om de barokke of klassieke piano.
Hoe is de pianoforte ontstaan?
Voor de pianoforte was er de klavecimbel. Bij dit instrument werden de snaren, na het aanslaan van de toeten, getokkeld met een pennetje. Je kunt dit vergelijken met het aanslaan van gitaarsnaren met een plectrum. Dit instrument gaf maar weinig mogelijkheid om verschil te maken tussen harde en zachte tonen. Ook stierf het geluid snel weg wat het maken van lange noten moeilijk maakte.
Bij de pianoforte worden de snaren aangeslagen met een hamertje. Hierdoor kunnen de snaren zowel zacht als sterk worden aangeslagen, waardoor een duidelijk verschil in geluidsterkte te horen is. De eerste pianofortes waren uitgerust met hamertjes waarop hard leer bevestigd was. Later werd hiervoor vilt gebruikt waardoor de klanken voller en melodieuzer werden.
Wordt er nog steeds op de pianoforte gespeeld?
De pianoforte stamt uit de 18e en vroege 19e eeuw. Maar zelfs in deze tijd worden ze nog gebouwd. De eerste keer dat het grote publiek de pianoforte hoorde was is Londen, toen dit instrument werd bespeeld door de jongste zoon van Johann Sebastian Bach. De nieuwe klanken van dit instrument zorgde voor commotie in die tijd.
Mensen waren zeer enthousiast over de nieuwe mogelijkheden die de pianoforte bood. Grote componisten zoals Mozart en Beethoven componeerden hun beroemde werken op de pianoforte. Deze muziekstukken worden tegenwoordig uitgevoerd op de moderne piano.
Er zijn nog steeds originele fortepiano’s, of replica’s die regelmatig worden bespeeld.
Leren spelen op een authentieke pianoforte?
In de tijd van de klavecimbel kwam er steeds meer vraag naar een instrument waarbij zowel hard als zacht gespeeld kon worden. Rond 1700 werd een nieuw mechaniek ontworpen waarmee dit mogelijk werd. Hierdoor kreeg het instrument veel meer dynamiek en bood een compleet nieuwe uitdaging aan zijn bespeler.
Nu de aanslaggevoeligheid meespeelde bij het pianospel kwam het niet langer aan op vingervlugheid. De pianist moest zijn gevoel in het spel leggen om de juiste expressie aan de klanken mee te kunnen geven.
Is jouw belangstelling gewekt voor dit prachtige instrument en zou je het graag willen gespelen?
Vandaag de dag worden zowel de klavecimbel als de pianoforte uit authentieke overwegingen gebouwd en gebruikt.
De pianostukken die Mozart en Beethoven lang geleden op dit instrument componeerde zijn zowel op de pianoforte als op een moderne piano te spelen.
Wil jij piano leren spelen? Begin vandaag nog met online pianolessen, de eerste 7 lessen zijn zelfs gratis!
