Wat is een toonladder?

Als je een instrument bespeelt, zingt of iets anders doet in de muziek, heb je al snel te maken met toonladders. Wanneer je totaal niets met muziek hebt, zul je echter niet weten wat een toonladder, toonsoort of akkoord is. Hoogste tijd om onder andere uit te leggen wat een toonladder is en welke soorten toonladders er zijn.

Toonladders

Een toonladder is de basis van een muziekstuk. Simpel gezegd is het een ladder van meerdere noten van laag naar hoog of juist van hoog naar laag. De eerste noot van een toonladder wordt de grondtoon genoemd. Een toonladder is een reeks van toonhoogtes met tussen iedere toonhoogte een bepaalde toonafstand. Zonder toonladder is het eigenlijk niet mogelijk om een nummer te componeren. Wil je een instrument leren bespelen? Dan moet je noten kunnen lezen en weten wat een toonladder is. Op een notenbalk worden de muzieknoten van een toonladder schuin boven of onder elkaar afgebeeld. Een soort ladder als het ware.

Een majeur en mineur toonladder

Er zijn twee verschillende toonladders die veel gebruikt worden, namelijk de majeur en de mineur toonladder. Beide toonladders bestaan uit zeven verschillende noten. De achtste noot is weer exact hetzelfde als de eerste. Het grootste verschil tussen beide toonladders voor het gehoor, is dat een majeur toonladder vrolijk klinkt en een mineur toonladder droevig. Daarnaast verschillen de toonafstanden bij de toonladders. De afstanden bij een majeur toonladder zien er als volgt uit:

1 – 1 – 0,5 – 1 – 1 – 1 – 0,5

En een toonladder in mineur zo:

1 – 0,5 – 1 – 1 – 0,5 – 1 – 1

Hieronder vier voorbeelden van majeur en mineur toonladders:

C-majeur: C – D – E – F – G – A – B – C
G-majeur: G – A – B – C – D – E – Fis – G
A-mineur: A – B – C – D – E – F – G – A
C-mineur: C – D – Es – F – G – As – Bes – C

Verschil tussen een akkoord en een toonladder

Ondertussen weten we wat een toonladder is, maar wat is een akkoord en wat is het verschil? Een akkoord is de samenklank van ten minste 3 noten. De noten worden tegelijkertijd gespeeld of zo snel achter elkaar dat er sprake is van samenklank. De noten van een toonladder worden dus na elkaar gespeeld en bij een akkoord worden ze juist samen gespeeld. Net als bij de toonladders, zijn er ook heel veel verschillende akkoorden. Een voorbeeld is het A akkoord, waarbij de noten A, C en E samenklinken.

Verschil tussen een toonsoort en een toonladder

Een toonsoort en toonladder hebben veel met elkaar te maken, vandaar dat beide begrippen vaak met elkaar verward worden. Toch betekenen ze totaal iets anders. Een toonsoort is het totaal aan toonmateriaal waaruit een muziekstuk is opgebouwd. Hierbij heb je te maken met een grondtoon en een toongeslacht. De toonsoort is gebaseerd op een toonladder en wordt vaak vernoemd naar de eerste toon van de toonladder. Is de toonsoort C-majeur? Dan is C de belangrijkste noot.

Alle toonladders uitgeschreven

Hieronder alle toonladders uitgeschreven voor een mooi overzicht en zodat je een goed beeld krijgt van hoe toonladders precies in elkaar steken.

De mineur toonladder

De mineur toonladder wordt ook wel de kleine tertstoonladder genoemd. De afstand van de eerste naar de derde toon bestaat namelijk uit een kleine terts. De grondtoon van de mineur toonladder is de A. Ook wel de zesde toon van de majeur toonladder. Zie hieronder de toonladders.

1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8

C D E F G A B C a b c d e f g a

[___] grote terts [__] kleine terts

We schrijven hier met opzet de majeur toonladder met hoofdletters en de mineur toonladder met kleine letters. Dit is een goede gewoonte om een goed overzicht te kunnen houden. Deze toonladders hebben beiden ook geen voortekens en noemen we ook wel 'oorspronkelijk' en 'parallel toonladders'. Met andere woorden de parallel toonladder van C majeur is a mineur en andersom.

Zo is de paralleltoonladder van bijvoorbeeld de G majeur is dus e mineur. Beiden hebben namelijk één voorteken, namelijk de fis. Zie voor meer informatie de kwintencirkel in ons blog 'De ideale tool voor elke muzikant: de kwintencirkel!'.

De mineur toonladder, oftewel de kleine tertstoonladder kan je altijd vinden door de zesde toon van de betreffende majeur toonladder te zoeken met hetzelfde voorteken (of in sommige gevallen geen voorteken).

Hieronder alle standaard majeur en mineur toonladders:

wat is een toonladder, majeur toonladder, mineur toonladder, toonladders, muziek

4 kruizen toonsoort

Welke toonsoort heeft 4 kruizen? Dat is de toonsoort van E. Dit betekent automatisch dat de tonen F, G, C en D verhoogd worden naar de Fis, de Gis, de Cis en de Dis. Dit wordt aangegeven door vooraan bij de muzieksleutel vier kruizen weer te geven. Wanneer er bij een muziekstuk vier kruizen worden weergeven betekent dit dat dit stuk in de E toonsoort is geschreven. De E is hierbij de grondtoon en dus de basis waardoor het muziekstuk meestal ook eindigt met een E of een E-akkoord.

De tonen uit de E toonsoort zijn de E, Fis, Gis, A, B, Cis, Dis en E.

Online muziekles volgen

Wil je akkoorden leren spelen op je gitaar of piano. De Online Muziek Academie verzorgt:

Gerelateerde informatie

Heb je deze artikelen al gelezen:

Door

Ross

op 23 Sep 2023

Goedenavond, Ik zoek een bekend klasiek muziekstuk. Heel molodieus, en met toonladders van hoog naar laag. Het lijk een canon. Kunt u mij helpen?Hartelijke groet,Roos

Reageren

Reactie plaatsen