Zelf je gitaar stemmen, hoe doe je dat?

Wanneer je gitaar speelt zal je om de zoveel tijd je gitaar moeten stemmen. Een gitaar kan door verschillende factoren ontstemd raken. En op een valse gitaar kan je niet spelen. Met wat oefening kan je zelf jouw instrument weer op de juiste toon krijgen. Je kunt je gitaar stemmen op gehoor maar er zijn ook allerlei stemhulpmiddelen te krijgen die het stemmen makkelijker maken.

De Online Muziek Academie laat in dit blogbericht ‘gitaar stemmen’ alle methodes zien om je gitaar op een correcte manier te kunnen stemmen. Ook geven we de verschillende stemmethodes voor iedere soort gitaar weer en de reden waarom je gitaar met regelmaat gestemd moet worden. Zo kun je bijvoorbeeld een gitaar online stemmen met behulp van een app.

Na het lezen van deze blog weet je:

• Waardoor een gitaar ontstemd raakt
• Hoe je een gitaar kan stemmen via het gehoor, app of ander hulpmiddel;
• Hoe je verschillende soorten gitaren kunt stemmen;
• Informatie over het online gitaar stemmen;
• Oorzaken, waarom je een gitaar moet stemmen?

Waarom een gitaar stemmen?

Tot nu toe hebben we alleen besproken hoe je de snaren van een gitaar weer opnieuw kunt stemmen. Toch is het spreekwoord ‘voorkomen is beter dan genezen’ een handige leidraad. Er zijn namelijk een aantal invloeden op een gitaar die de snaren ontstemmen oftewel weer vals maken. Sommige van deze invloeden zijn zogezegd weer te voorkomen of te beïnvloeden door de gitarist zelf. Lees hieronder een aantal invloeden en kijk of je gitaar hieraan wordt blootgesteld.

Snaren en hun kwaliteit

Snaren worden veel blootgesteld aan vettige handen. Het is daarom raadzaam om voor het spelen je handen te wassen met zeep. Na het spelen moet je de snaren weer afvegen met een droge doek die niet pluizig is. Doe je dit niet dan kan er roestvorming optreden en dat maakt de snaren moeilijker te stemmen.

Gebruik van vibrato

Bij het veel gebruiken van de vibrato techniek kunnen snaren ontstemd raken. Hierbij kan het mechaniek niet helemaal weer op de juiste plaats terecht komen. Ook dan raken de snaren ontstemd.

Temperatuurverschillen

Snaren zijn heel gevoelig voor temperatuur schommelingen. Een metaal heeft dan ook als eigenschap om bij een lagere temperatuur te krimpen (hoge toon) en bij een hogere temperatuur uit te zetten (lage toon).

Snaren en hun uitrekbaarheid

Bij het vervangen van de snaren of bij het plaatsen van nieuwe snaren is er nog lange tijd sprake van uitrekbaarheid. Dit komt vooral voor bij nieuwe snaren of als je snaren verkeerd monteerd. De kans is dan groot dat snaren steeds vaker en sneller weer opnieuw moeten worden gestemd.

Veroudering stemmechaniek

het kan zijn dat de stemknoppen (of stemmechanieken) verouderd zijn of niet meer goed werken. De stemknoppen kunnen hierdoor langzaam terugdraaien of er kan een klein beetje speling ontstaan. De snaren zullen dan na een tijdje langzaam ontstemd raken. Handig is om aan te houden dat een stemmechaniek niet te zwaar, maar ook niet te licht mag draaien.

Gitaar en afstellen

De losse snaren van een gitaar zijn wel goed af te stemmen. Zelfs als de snaarhoogte, halspen en compensatie niet goed is afgesteld. Jammer genoeg klinken de snaren dan toch nog steeds vals. Als de gitaar wrijving heeft bij de kam of brug dan is de kans groot dat bij het te hard indrukken van de snaren de snaar omhoog wordt gedrukt en deze vals klinkt. Een tikkend geluid hoor je dan bij het stemmen wanneer de kam of de brug wrijving heeft. De oorzaak kan zijn dat roest van voorgaande snaren of deze snaren zich ophopen in het groefje van de brug. De snaar past hierdoor niet meer goed in het gleufje.

Tip: grafiet kan de oplossing zijn! Maak het gleufje schoon en gebruik een zacht potlood om daarna wat grafiet aan te brengen in het gleufje (helpt een tijdje).

Snaren en spelen

Wanneer je gitaar leert spelen is het vaak verkeerd indrukken of per ongeluk naar boven schuiven van een snaar al funest. Hierdoor wordt de snaar strakker gespannen en zal de toon omhoog gaan, gevolg een valse toon.

Voor je begint met stemmen

Meestal gaat het om een 6 snarig instrument. Deze snaren worden aan de onderkant vastgehouden met een brug of kam. Bovenaan bevind zich het stemmechaniek waar de snaren zich oprollen. Hier kan de snaar handmatig strakker of losser worden gedraaid. Hierdoor komt er meer of minder spanning op de snaar waardoor de toonhoogte zal veranderen.

Zorg dat je weet aan welke stemknoppen je moet draaien. Volg goed je snaar naar de stemknop zodat je niet aan de verkeerde noot zit te draaien, net zo lang tot je snaar breekt. 😉
Weet ook welke kant je op moet draaien. Draai je linksom, tegen de klok in, dan zet je de snaar strakker. De toon wordt dan hoger. Draai je met de klok mee, rechtsom, dan komt er minder spanning op de snaar en zal de toon lager klinken.

Draai de stemknop niet ver. Niet alleen loop je het risico dat je snaar breekt wanneer je de snaar direct in één keer strak aandraait. Ook is de kans groot dat je te ver draait en weer opnieuw moet beginnen. Draai dus kleine stukjes per keer en luister goed.

Online gitaar stemmen

Het is mogelijk om online je gitaar te stemmen, hiervoor moet je wel enige ervaring hebben met stemmen. Je stemt hierbij namelijk je gitaar door middel van je gehoor.

Laten we eens beginnen met het stemmen van de snaren voor een standaard 6 snarige akoestische gitaar. Er zijn veel verschillende stemmingen om je gitaar online te stemmen. Wij gaan uit van de meest bekende stemming voor een zes-snarige gitaar, de E-A-D-G-B-E. elke snaar heeft zo zijn eigen naam en produceert zijn eigen toon.

Tip: een handig ezelsbruggetje voor de benaming van de snaren (Een Aap Die Geen Bananen Eet)

Nu gaan we elke snaar benoemen. Laat de body van de gitaar op je rechterbeen leunen en houd met je linkerhand de hals vast. Nu is de bovenste de (dikke) E- snaar en de onderste de (dunne) E-snaar. De snaren worden dan van boven naar beneden benoemd E-A-D-G-B-E. Dus de ‘E’ in ‘Een’ van het ezelsbruggetje is de dikke E- snaar en de dunne E-snaar is de ‘E’ in ‘Eet’. Als je hier klikt kun je de tonen horen van de snaren.

Nu kun je in ons eigen gemaakte YouTube filmpje de toon horen die iedere snaar moet produceren om hem zuiver te laten klinken. Nu wordt je gehoor op de proef gesteld want je zult nu de toon van je eigen snaren zo exact mogelijk moeten laten overkomen als met die in het YouTube filmpje. Lukt het stemmen op gehoor niet, lees dan snel verder en leer andere stemmethodes te gebruiken.

Manieren van gitaar stemmen

Hierboven werd al kort aangegeven hoe je een gitaar kunt stemmen op gehoor. Nu is het stemmen op gehoor niet voor iedereen weggelegd en daarom zijn er meerdere methodes. Bijvoorbeeld met een handige gitaar app, stemfluitje of stemapparaat. Lees hieronder meer over elke methode en bepaal zelf je voorkeur.

Gitaar stemmen op gehoor

Een gitaar stemmen op gehoor kan voor veel mensen moeilijk zijn. Toch is dit de enigste methode die je zonder een hulpmiddel overal kunt toepassen. Een gitaar stemmen op gehoor kan op veel manieren. Bijvoorbeeld met een stemfluitje of met een gitaar die al gestemd is.

Stemfluitje

Een stemfluitje bestaat uit 6 blaasstukken met een blaasstuk voor iedere snaar. Op ieder blaasstuk is dit aangegeven met de letters E-A-D-G-B-E. Bij het stemmen van bijvoorbeeld de A-snaar blaas je op het mondstuk met de ‘A’ erop. Tegelijkertijd sla je de A-snaar op de gitaar aan. Nu draai je aan de stemknoppen van de gitaar tot dat ze beide precies hetzelfde klinken. Wanneer je weinig trilling hoort tussen de twee geluiden dan is de snaar goed gestemd.

Gitaar stemmen door hulpmiddelen

Naast het stemmen met je gehoor zijn er vele andere hulpmiddelen om je gitaar te stemmen. Denk bijvoorbeeld aan een app, clip-on tuner, pedaal of effectbox.

Gitaar stemmen met app

Er zijn een aantal apps die het mogelijk maken om je gitaar te stemmen via je smartphone of tablet. Elke snaar heeft een bepaalde frequentie die wordt bepaald door de spanning, lengte en dikte van de snaar. Nu kan de app detecteren of de juiste frequentie wordt geproduceerd voor een zuivere toon. Met een gitaar stemmen app, wordt het al een stuk eenvoudiger.

Uwgitaarlesonline.nl heeft de beste gratis gitaar stemapplicaties voor je op een rijtje gezet. Misschien vind je het lastig om een app gitaar stemmen te kiezen. In dit geval is het belangrijk om naar reviews (score) te kijken.

Gitaar stemmen met clip-on tuner

Een clip-on tuner is een handig apparaat om te helpen bij het gitaar stemmen. Een goede clip-on tuner voor het stemmen van je gitaar is al verkrijgbaar voor een bedrag gelegen tussen de 5 en 30 euro. Het apparaat is met de bijbehorende knijper vast te zetten op de kop van de gitaar. Bij het stemmen van de A-snaar stel je het apparaat in op de A. Nu geeft het apparaat bij het aanslaan van de A-snaar weer of de snaar zuiver (groen) of vals (rood) is, dit verschilt per apparaat. Nog niet zuiver? Dan geeft de clip-on tuner aan of de snaar hoger of lager moet worden gestemd. Nu kun je handig steeds de spanning van de snaren aan passen tot de snaar volgens het apparaat zuiver is. Het voordeel van een clip-on tuner is dat deze niet wordt beïnvloed door geluiden van buitenaf.

Gitaar die zichzelf stemt

Natuurlijk zijn er ook gitaren die zichzelf kunnen stemmen, bijvoorbeeld het ‘Gibson G-force systeem’. Deze gitaren hebben op de kop van de gitaar een kastje met 6 motortjes en een microfoon. Nu kan de gitaar zelf de juiste toon bepalen en de motortjes zorgen ervoor dat de snaar losser of strakker wordt gespannen zodat deze zuiver is. Hiervoor hoef je maar één keer de snaren aan te slaan. De prijzen voor een Gibson G-force gitaar kunnen al snel oplopen naar de duizend euro en meer. Daarom wordt meestal al snel de voorkeur gegeven aan een online stemapparaat.

Soorten gitaren stemmen

Zoals je misschien al weet zijn er diverse soorten gitaren, welke allemaal weer op een eigen manier gestemd dienen te worden.

12 snarige gitaar stemmen

Een 12 snarige gitaar heeft zoals de naam al aangeeft 12 snaren. Ook komt net zoals bij een 6 snarige gitaar hier de stemming ‘E-A-D-G-B-E’ weer naar voren. Alleen nu delen we de snaren steeds in twee groepjes. De snaar links van de E,A,D en G snaar zijn een octaaf hoger gestemd. De overige 4 snaren zijn beide B en beide E gestemd. De stemming is als volgt:

e-E-a-A-d-D-g-G-B-B-E-E

Nu laat je de body van de gitaar op je rechterbeen rusten en de hals hou je vast met je linkerarm. Nu hebben de snaren van boven naar beneden de volgende benamingen (tonen). Klik hier om de tonen van de snaren te horen van de 12 snarige gitaar.

Tip: een 12 snarige gitaar wordt ook wel lager gestemd met een halve of hele toon. Dit omdat er op de hals een grote spanning werkt vanwege de 12 snaren.

Basgitaar stemmen

Een basgitaar is een 4 snarige gitaar ook wel bekend als ‘elektrische contrabas’, die de vorm van een viool heeft. De stemming van een 4 snarige gitaar komt overeen met die van een 6 snarige gitaar. Alleen valt de B-snaar en de dunne E-snaar hier weg, Dus ‘E-A-D-G’. De stemming is van de bovenste naar de onderste snaar, dus van laag naar hoog. Let op dat hierbij de hals van de gitaar wordt vastgehouden door je linkerhand. Het kan ook zijn dat je een 5 snarige basgitaar hebt. Dan voeg je een lage B-snaar toe aan de linkerkant en bij een 6 snarige basgitaar voeg je nog een hoge C toe aan de rechterkant. Bekijk hieronder het YouTube filmpje om jouw basgitaar te stemmen:

Ukelele stemmen

Een ukelele gitaar is iets anders gestemd dan de 6 snarige gitaar. De snaren van boven naar beneden zijn als volgt ‘g-C-e-a’. De ‘e’ is de welbekende hoge e snaar van een 6 snarige gitaar. Nu kun je ook met een andere snaar dezelfde toon creëren. Wanneer je de snaar op de groene positie indrukt kun je de toon van de snaar creëren die in het rondje wordt weergegeven.

Bijvoorbeeld om de ‘a’ toon te krijgen plaats je de vinger op de 2^e fret van de hoge g snaar. De g-snaar klinkt hetzelfde als de hoge e snaar op de 3e positie. En wanneer je de a snaar op de 3e positie indrukt heb je een C te pakken. Weten hoe de snaren van de Ukelele moeten klinken, bekijk het hier:

Heb je vragen over het gitaar stemmen? Dan mag je gerust een reactie achterlaten of met ons contact opnemen. Ook ontvangen wij graag op- en aanmerkingen, zodat wij deze pagina nog verder kunnen verbeteren.

Online gitaarles volgen

Wil je beter gitaar leren spelen? De online Muziek Academie heeft online gitaarlessen voor je klaarstaan. Binnen een mum van tijd maak je je het gitaar spelen eigen en speel je als nooit tevoren.

• Leer gitaar spelen in je eigen tempo
• Volg de lessen wanneer het jou uitkomt
• Leer al je favoriete nummers spelen met heldere uitleg en voorbeelden
• Krijg hulp van onze ervaren docenten

Meer informatie over online gitaarlessen

Hier kunnen wij je ook bij helpen

Naast online gitaarles kun je bij ons terecht voor:

• Online pianoles
• Online zangles

Gerelateerde informatie

Heb je deze artikelen al gelezen:

• Onderhoud gitaar snaren: dit is belangrijk!
• Gitaar snaren vervangen
• Gitaar aanslaan: Waarop letten bij het aanslaan van de snaren?